Listopad zawsze skłania mnie do zadumy nad ludzką egzystencją, tego gdzie zdążamy i jacy jesteśmy. Miejsce, które dzisiaj opisze jest miejscem trudnym do zwiedzania. Należy się do tego odpowiednio przygotować i być w pełni świadomym tego co się tam działo przed laty. Obóz koncentracyjny Auschiwtz jest „żywym” dowodem godności człowieka i jednocześnie jego braku. Ziemia, która jest święta i jest jedynym świadkiem męczeńskiej śmierci więźniów, symbol Holocaustu i nazistowskich zbrodni.
Niemiecki obóz koncentracyjny Auschwitz został utworzony w połowie 1940 r. na terenie Oświęcimia. Głównym powodem budowy była stale rosnąca liczba masowo aresztowanych Polaków oraz przepełnienie więzień. Początkowo umieszczano w nim więźniów politycznych i opozycji. Jednakże nie był to tylko kolejny obóz pracy, ale już w zamyśle przeznaczono go na miejsce masowej zagłady przede wszystkim Żydów. Auschwitz był największym hitlerowskim ośrodkiem eksterminacji Żydów. Oprócz tego obozu na okupowanych ziemiach polskich powstały jeszcze trzy obozy koncentracyjne – na Majdanku, w Warszawie i Płaszowie.
Obóz Auschwitz składał się z trzech zespołów:
Auschwitz I (Oświęcim I) – utworzony w 1940 r. pełnił funkcje obozu pracy oraz centrum zarządzającym całym kompleksem
Auschwitz II – Birkenau (Brzezinka) – utworzony w 1941 r. we wsi Brzezinka odległej o 3km od Oświęcimia. Wysiedlono z niej polską ludność, rozebrano zabudowania i w tym miejscu wzniesiono większość urządzeń masowej zagłady – komory gazowe i krematoria
Auschwitz III – Monowitz (Monowice) – utworzony w 1942 r., obóz pracy przymusowej. Największy powstał przy fabryce Buna – Werke, koncernu gumy i benzyny
Wszystkie obozy i podobozy ogrodzono drutem kolczastym. Za utrzymanie porządku i posłuszeństwa odpowiadali uzbrojeni esesmani. Terenem administrował komendant. Na Tereniach okalających obozy tworzono zaplecze techniczne, warsztaty, magazyny, biura a także koszary dla esesmanów. Prawowitych mieszkańców sąsiadujących z terenami obozów wysiedlano. Ich domy burzono lub pozostawiano dla niemieckich oficerów i podoficerów oraz ich rodzin.
W 1942 r. rozpoczęły się masowe transporty Żydów na mocy decyzji Himmlera z 1941 r., która zakładała zagładę 11 mln europejskich Żydów bez względu na wiek – od niemowląt po starców. W planach eksterminacyjnych Auschwitz miał pełnić kluczową rolę ze względu na korzystne położenie pod względem komunikacyjnym oraz łatwość odizolowania terenu.
W pierwszej fazie zagłady za pomocą komór gazowych przeprowadzano eksperymenty, w czasie których wybrano najskuteczniejszy środek chemiczny oraz metodykę postępowania. W ten sposób zabito około 600 radzieckich jeńców wojennych i około 250 chorych Polaków. Po testach przystosowano kostnicę w obozie macierzystym na komorę gazową, w której jednorazowo zabijano kilkaset osób. W sumie na terenie Auschwitz – Birkenau powstało pięć krematoriów. Jednorazowo w każdej z nich dokonywano około 2 tys kremacji ciał, w ciągu roku ta liczba wynosiła aż około 1,6 mln ludności!
Natychmiastowej zagładzie w komorze gazowej byli poddawani Żydzi starzy lub niezdolni i nieprzydatni do pracy. W ich przypadku pomijano nadanie numeru ewidencyjnego. Oprócz Żydów w komorach gazowych zabito także radzieckich jeńców wojennych, aresztowanych Polaków, Cyganów oraz więźniów innych narodowości.
Selekcji masowych transportów Żydów dokonywali przeważnie lekarze SS, które odbywały się na trzech kolejowych wyładowczych rampach. Początkowo podziału na ludność zdolną do pracy oraz ludzi skazanych na natychmiastowa śmierć dokonywano sporadycznie. Dopiero od 4 lipca 1942 r. dokonywano systematycznych selekcji i obejmowały prawie wszystkie masowe transporty Żydów przybywające do obozu.
Po opuszczeniu wagonów kolejowych rozdzielano ludzi na dwie kolumny. Pierwszą tworzyli mężczyźni i młodzieńcy, w drugiej ustawiano kobiety i dzieci obojga płci. Następnie lekarze i funkcjonariusze niemieccy oceniali ich stan zdrowia oraz przydatność do pracy na podstawie wyglądu fizycznego oraz krótkich informacji uzyskanych od ludzi odnośnie wieku i wykonywanego zawodu.
Z reguły dzieci poniżej 16 roku życia oraz ludzi starych kierowano na natychmiastową śmierć. Tą grupę ludzi eskortowano do komór gazowych, większość szła pieszo. Niezdolnych do marszu zawożono samochodami ciężarowymi. Przed wejściem do komory gazowej, pod pretekstem dezynfekcji i kąpieli kazano im się rozbierać na podwórku otoczonym murkiem, w przedsionku lub w specjalnie przygotowanej do tego celu rozbieralni (w zależności, do której komory gazowej zostali skierowani). Przez cały czas ludzie skaza ni na śmierć byli utrzymywani w nieświadomości tego co ich czeka. Mówiono im, że po kąpieli zostaną skierowani do obozu. Po rozebraniu się wprowadzano ofiary do komory gazowej, zamykano drzwi i zabijano gazem.
Usuwaniem zwłok zajmowali się więźniowie obozu. Kobietom obcinali włosy, wszystkim zdejmowali biżuterię, usuwali metale dentystyczne, następnie ciała palono w dołach, na stosach lub w krematoriach. Niedopalone kości rozdrabniali na proszek, który służył za nawóz na polach lub zasypywano nim nierówności terenowe.
Komorę gazowa oraz krematorium I, w związku z oddaniem do użytku większych w Birkanau ostatni raz użyto w grudniu 1942r. Budynki adoptowano na schron przeciwlotniczy. W ramach ogólnej likwidacji dowodów zbrodni w 1944 r. rozebrano częściowo krematoria II i III wraz z komorami gazowymi. W styczniu 1945 r wysadzono je w powietrze. Krematorium IV częściowo spalono w 1944 r., a później rozebrano. Natomiast krematorium V funkcjonowało do samego końca i zostało wysadzone w powietrze w przeddzień wyzwolenia obozu – 26 stycznia 1945 r
Choć Auschwitz Birkenau nie jest miejscem łatwym do zwiedzania. Każdy budynek, napis, każda zabawka przywołuje obrazy prawdziwej tragedii, przypomina o ludzkiej niegodziwości, nie pomijajmy ich w swoich wędrówkach. „Namacalne” poznanie ogromu ludzkiego cierpienia pozwoli uświadamia nam jak ważne jest zachowanie człowieczeństwa.
3 thoughts on “Auschwitz Birkenau – miejsce masowej zagłady Żydów”
Pawlo
(30 listopada 2012 - 12:55)W Auschwitz jeszcze nie byłem, ale za to 2 lata temu skorzystałem z darmowej możliwości zwiedzenia byłego obozu w Majdanku. Bez wątpienia jest to miejsce budzące sporo emocji, a u niektórych pewnie i wspomnień o rozmowach z dziadkami. Auschwitz pewnie towarzyszy jeszcze mroczniejszy klimat.
Dominiczka
(23 grudnia 2012 - 20:59)Jak wiemy w Auszwic dokonano straszliwych rzeczy. „Ludzie ludziom zgotowali ten los” i to jest chyba najstraszniejsze w tym wszystkim.
J
(17 stycznia 2013 - 10:13)Nieprawda , Auschwitz byl przeznaczony dla Polakow .Tam byla garstka Zydow. Zreszta , pracowali jako kapo. Birkenau byl wybudowany z mysla o Zydach , o ich zagladzie .