Jeden z najważniejszych i największych kościołów w Krakowie, zaraz po Katedrze Wawelskiej, to kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny zwany potocznie kościołem Mariackim (od wezwania maryjnego). Jest jednym z najbardziej znanych zabytków nie tylko Krakowa, ale i Polski. Poznaj z nami jego historię.
Jak podaje polski kronikarz Jan Długosz kościół Mariacki został ufundowany przez biskupa krakowskiego Iwona Odrowąża w latach 1221-1222. Budowlę zniszczono podczas najazdów tatarskich. Ponownie wzniesiono ją w latach 1290-1300, częściowo na poprzednich fundamentach, w stylu wczesnogotyckim. Konsekracja nastąpiła w 1320 roku.
Dzięki fundacji Mikołaja Wierzynka (mieszczanina krakowskiego i stolnika sandomierskiego), w latach 1355-1365 wzniesiono obecne prezbiterium z wysokimi oknami, które w latach 1300-1400 wypełniono witrażami. Początkowo budowla miała przyjąć formę trójnawowej hali. Jednak na wzór zachodniej katedry na Wawelu przyjęła bazylikowy korpus. Przykryty on został w latach 1395-97 sklepieniem krzyżowo – żebrowym przez mistrza Franciszka Wiechonia z Kleparza. W tym też czasie podwyższono wieżę północną, aby mogła pełnić rolę strażnicy miejskiej. W 1478 roku cieśla Matias Heringkan pokrył wieże charakterystycznym wielobocznym hełmem (dach wieży o ozdobnym kształcie). W 1666 roku umieszczono na nim złoconą korona maryjną. W latach 1477-1489 świątynia wzbogaciła się o arcydzieło rzeźbiarskie późnego gotyku – Ołtarz Wielki Wita Stwosza.
Wiek XVI i XVII dla kościoła Mariackiego to przede wszystkim nabycie nowych kaplic, nagrobków, ołtarzy. Niektóre z ołtarzy dopiero niedawno powróciły do swojej świątyni w Krakowie (ołtarz św. Agnieszki i śś. Katarzyny i Doroty odnaleziono w Iwanowicach, ołtarz św. Józefa i św. Anny – w Brzeszczu koło Oświęcimia). W XVIII wieku na polecenie archiprezbitera Jacka Łopackiego, wnętrze kościoła poddano gruntownej modernizacji w stylu późnego baroku. Wymieniono wtedy ołtarze, sprzęt, wyposażenie. Ściany pokryła polichromia Andrzeja Radwańskiego. Z tego okresu pochodzi również późnobarokowa kruchta według projektu Franciszka Placiadego.
W roku 1795 zlikwidowano przykościelny cmentarz. W ten sposób powstał plac Mariacki. Część ocalałych epitafiów została przeniesiona na mury świątyni. W latach 90. XIX stulecia, architekt Tadeusz Stryjeński przeprowadził kompleksową restaurację kościoła, w trakcie której zregotycyzowano wnętrze. Świątynia zyskała nową dekorację malarską projektu Jana Matejki. Przy wykonaniu polichromii współpracowali m.in. Stanisław Wyspiański i Józef Mehoffer.
Od początku lat 90 XX wieku prowadzone były kompleksowe prace restauracyjne. Dzięki nim kościół Mariacki odzyskał swój wspaniały blask. Zwieńczeniem prac renowacyjnych była wymiana pokrycia dachu w 2003 roku.
[wpgmza id=”4″]
Kraków: Stare Miasto
