Kościół mariacki jest niezwykłą budowlą zarówno pod względem duchownym, historycznym, jak i estetycznym. Małe i duże dzieła sztuki, które się w nim znajdują zapierają dech w piersiach. Przekonajcie się sami, co skrywają mury kościoła Mariackiego w Krakowie.
Wnętrze kościoła Najświętszej Marii Panny (Mariacki):
Prezbiterium
Prezbiterium nakrywa gwiaździste sklepienie imitujące niebo. Wnętrze zdobi polichromia projektu Jana Matejki. Na klincach sklepiennych widnieją herby: Polski, Krakowa oraz biskupa Iwo Odrowąża – fundatora pierwszej świątyni mariackiej, a także monogram NMP. Ściany pokryte są malowidłami bogatymi w motywy ornamentalne, odnoszące się do „dawnych darczyńców kościoła”, teksty modlitw maryjnych oraz postacie aniołów. W niszach przy ścianach znajdują się posągi proroków: Jeremiasza, Daniela, Dawida, Ezechiela, Jonasza i Izajasza. Po obu stronach prezbiterium ustawiono bogate zdobione stalle (ławki) nakryte baldachimem. Wykonano je w 1586 roku, płaskorzeźby wyryto na nich ok. 1635 roku. Zdobienia na zapleckach przedstawiają sceny z życia Jezusa i Marii. Prezbiterium od oddzielone od reszty kościoła apsydą wykonana w brązie z dwoma ażurowymi bramkami. Drzwiczki są ozdobione herbami: Krakowa oraz archiprezbiterów Kłosńik i Prawdzic. Pierwotnie wszystkie okna prezbiterium wypełnione były witrażami wykonanymi w II połowie wieku XIV. Do dziś przetrwało 120 średniowiecznych pól witrażowych tylko w trzech oknach na zakończeniu prezbiterium. Pozostałe witraże w tej części kościoła powstały w wieku XIX.
Ołtarz główny
Ołtarz główny jest poświęcony Marii. Wzrok przykuwa retabulum. Dekoracja ołtarza jest utrzymana w stylu późnogotyckim, wykonana w latach 1477-89 przez Wita Stwosza. Centralna część pentaptykiem (typ ołtarza szafiastego, składającego się z części środkowej oraz nieruchomych zewnętrznych skrzydeł) przedstawia dwie sceny – Zaśnięcie i Wniebowzięcie Marii Panny. Na skrzydłach bocznych umieszczono płaskorzeźbione sceny z życia Marii i Jezusa. Ołtarz otwierano podczas największych świąt kościelnych, stąd prawdopodobnie dobór scen na skrzydłach ołtarza otwartego. Na lewym Zwiastowanie, Boże Narodzenie, Pokłon Trzech Króli, na prawym Zmartwychwstanie, Wniebowstąpienie, Zesłanie Ducha Św. Na co dzień widoczne były płaskorzeźby przedstawiające dwanaście scen. Przedstawiają one począwszy od górnej sceny na lewym nieruchomym skrzydle: Spotkanie Joachima i Anny, Narodziny Marii, Ofiarowanie Marii w świątyni, na skrzydłach ruchomych: Ofiarowanie Jezusa w świątyni, Dwunastoletni Jezus nauczający w świątyni, Pojmanie Jezusa, Ukrzyżowanie, Zdjęcie z krzyża, Złożenie do grobu i na prawym nieruchomym skrzydle: Zmartwychwstały Jezus ukazujący się Marii Magdalenie jako ogrodnik, Trzy Marie u grobu i Chrystus w otchłani.
Nawa główna
Główna cześć kościoła o wysokości 28 metrów jest nakryta sklepieniem krzyżowo-żebrowym. Zdobniczą polichromie wykonali: Jan Matejko, Józef Mehoffer i Stanisław Wyspiański, który zaprojektował również witraże. Nad gzymsem umieszczone są drewniane posągi świętych: Stefana, Kingi, Stanisława Kostki, Wojciecha, Kazimierza, Urszuli, Jacka, Jadwigi Andegaweńskiej, bł. Salomei, bł. Bronisławy. Rzeźby są dziełem Zygmunta Langmana. Przy filarach, które oddzielają nawę główną od bocznych, znajdują się późnobarokowe ołtarze z XVIII wieku, w których umieszczono obrazy. Po obu stronach wejścia znajdują się drewniane stalle(bogato zdobione ławki) nakryte baldachimami. Nawę główna i prezbiterium dzieli krucyfiks, który jest dziełem uczniów Wita Stwosza.
Nawa północna
Po stronie północnej (lewej) znajduje się barokowy złocony ołtarz p.w. św. Stanisława z drugiej połowy XVII wieku zawierający rzeźbioną scenę Wskrzeszenia Piotrowina. Drugi barokowy ołtarz wykonał Kacper Bżanka w 1725 roku. Znajduje się w nim obraz Zwiastowanie, namalowany w 1740 przez Giovanni Battistę Pittoniego.
Nawa południowa
Po stronie południowej (prawej) znajduje się późnobarokowy ołtarz z 1735 roku. Znajduje się w nim krucyfiks wykonany przez Wita Stwosza pod koniec XV wieku. Artysta silnie podkreślił cierpienie męczeńskiej śmierci, lecz także jej zbawczy, triumfalny aspekt. Jezus ma otwarte oczy skierowane ku osobie modlącej się co może poświadczać dewocyjny charakter tego dzieła. Tło krzyża stanowi srebrna blacha z widokiem Jerozolimy, wykonana w 1723 przez Józefa Ceyplera.
Cyborium
Obok ołtarza znajduje się renesansowe cyborium (ażurowa obudowa ołtarza) zaprojektowane i wykonane przez rzeźbiarza i architekta Jana Marie Padovano w latach 1551-1554. Budowle wykonano z piaskowca, czerwonego marmuru oraz alabastru. Całość ozdabiaja płaskorzeźbione figury aniołów, Matki Boskiej oraz proroków. Cyborium od naw jest oddzielone tralkową balustradą i ażurowymi bramkami ozdobionymi herbami Polski i Litwy.
Skarbiec kościelny
Renesansowy skarbiec zbudowano w XVI wieku. Znajdują się tu szafy, komody i ołtarz z ostatniej ćwierci XVII wieku. W skarbcu przechowywane sa arcydzieła złotnictwa europejskiego, na które składają się naczynia liturgiczne: monstrancje, relikwiarze, kielichy, pateny, puszki. Bezcenną wartość posiada kolekcja szat liturgicznych pochodzących od okresu gotyku po czasy współczesne.
Organy
Obecne organy w nawie głównej wykonał w 1800 roku organmistrz Ignacy Ziernicki. Z upływem lat organy przebudowano. Obecnie instrument posiada 56 głosów, 3 manuały i pedał oraz połączenie z organami w prezbiterium. Po przebudowach organy główne niewiele przejęły z romantycznego brzmienia, a wykonywanie na nich muzyki barokowej i współczesnej jest dość problematyczne. Dobudowano także nowy pozytyw balustradowy, łamiąc przy tym stylistyczną jedność zachodniego chóru muzycznego. Oprócz organów głównych w bazylice znajdują się jeszcze dwa interesujące instrumenty o typowo romantycznej stylistyce brzmieniowej. Organy w prezbiterium (12 głosów) Kazimierza Żebrowskiego z 1912 r. umieszczony na neogotyckim balkonie projektu Jana Matejki. Organy w nawie południowej (7 głosów) Tomasza , zostały zbudowane w 1899 r.
