Przy różnego rodzaju wędrówkach, aby nie tracić orientacji w terenie warto zapoznać się ze specyfiką znakowania szlaków turystycznych. Z pewnością pomogą utrzymać odpowiedni kurs, a tym samym osiągnąć obrany cel. Szlak turystyczny często zawiera w sobie taka trasę, aby prowadzić turystów w warte zobaczenia miejsca np. jamy, źródła, zabytkowe chaty.
Wyróżniamy następujące rodzaje szlaków:
- szlaki piesze – górskie i nizinne,
- szlaki rowerowe – górskie i nizinne,
- szlaki wodne – żeglarskie i kajakowe,
- szlaki jeździeckie – górskie i nizinne,
- szlaki narciarskie – górskie i nizinne,
- szlaki historyczne – np. szlaki architektury drewnianej,
- szlaki przyrodnicze – np. ścieżki dydaktyczne,
- szlaki motorowerowe – trasy krajoznawcze,
- szlaki pielgrzymkowe.
Co ciekawe stosowane kolory na szlakach wcale nie oznaczają stopnia trudności w przypadku szlaków pieszych. Znaczenie stosowanych barw jest następujące:
- kolor czerwony – szlak główny, często wyznacza trasę przez najciekawsze miejsca. W górach prowadzi przez najwyższe wzniesienia danego pasma. Nie zawiera jednak wszystkich atrakcyjnych punktów, ponieważ jest to niemożliwe,
- kolor niebieski – szlak dalekobieżny, czyli taki, który łączy duże odległości,
- kolor zielony i żółty – szlaki krótkie, dojściowe. Często łączą się z innymi szlakami,
- kolor czarny – krótki szlak dojściowy. Prowadzi do miejsca, w którym wyznaczenie szlaku dalekobieżnego byłoby trudne, nieciekawe lub wręcz niemożliwe.
W oznaczeniach tras pieszych stosuje się trzy poziome paski. Dwa zewnętrzne są barwy białe, zaś środkowy jeden z powyżej wymienionych. Umieszcza się je na drzewach, murach, skałach lub specjalnie postawionych znakach. Znakom mogą towarzyszyć dodatkowe informacje tj. czas przejścia, nazwa i wysokość szczytu, miejsce odpoczynku, kierunek ciekawej atrakcji turystycznej. Wyznaczone trasy mogą zawierać sztuczne ułatwienia w trudnych do przejścia obszarach np. schodki, poręcze, łańcuchy, mostki.
W przypadku turystyki po parkach narodowych i rezerwatach przyrody, oznaczone przejścia są jedynymi dozwolonymi trasami, na których nie są wymagane pozwolenia. W innym przypadku, przemieszczanie się „na przełaj” wiąże się z zakupem odpowiedniego biletu.
Stopień trudności na szlakach ma znaczenie jedynie na szlakach narciarskich. Dodatkowo stosuje się znaki ostrzegawcze np. o rozwidleniu szlaku, niebezpiecznych skrętach, przeszkodzie na trasie. Kolor trasy decyduje o jego zaawansowaniu i tak barwa:
- zielona – oznacza szlak bardzo łatwy,
- niebieska – stok łatwy,
- czerwona – wyznacza trasy trudne,
- czarna – szlak bardzo trudny.
Istotną sprawą na szlakach turystycznych jest organizacja ruchu. Zawsze należy przestrzegać informacji ze znaków. W okresie zimy lub modernizacji trasy, niektóre szlaki mogą być zamknięte. Nie zastosowanie się do oznaczeń to czysta głupota i niepotrzebne narażanie własnego zdrowia i życia. Ponadto pierwszeństwo na wyznaczonych drogach jest następujące: najpierw piesi, potem pojazdy konne i na końcu rowerzyści. Kilka prostych zasad i trochę kultury pozwoli czerpać wszystkim turystom przyjemność z wycieczek.
Monopol w dziedzinie znakowania polskich znaków turystycznych w parkach narodowych ma Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajobrazowe. Na innych obszarach znaki mogą być stawiane przez gminy, organizacje związane z parkami krajobrazowymi itd. Instytucje w większości wypadków stosują oznaczenia zgodne z PTTK.
W Polsce istnieje wiele ciekawych szlaków, a ich pokonywanie to prawdziwa przygoda. Warto zacząć nawet od tych niedalekich wypraw, a na pewno docenimy piękno przyrody naszego kraju, bo najlepszym wypoczynkiem jest aktywny wypoczynek i to bez znaczenia jak daleko od domu.
